Çelik Çekme Borular

Boruların basınç hesabına etkiyen birçok faktör söz konusudur. Bunlardan bazıları çap, et kalınlığı, malzeme kalitesi, sıcaklık, üretim prosesinin etkileri, dinamik ve statik yüklenmeler, akışkanın türü vs. şeklinde sıralanabilir. Tüm bu etkenler nedeniyle doğru bir basınç hesabı yapabilmek teorik de olsa çok kolay değildir.

Burada belli emniyet katsayıları kullanılacağı öngörüsü ile özellikle çalışma sıcaklığından bağımsız olarak normal şartlar altında borunun basınç hesabını inceleyeceğiz.

P: Hidrostatik test basıncı (Bar)

k: Akma gerilmesinin yüzde katsayısı

s: Minimum akma gerilmesi (MPa)                         P= 20 x s x k x t / D

D: Dış çap (mm)

t: Et kalınlığı (mm)

k’nın belirlenmesi;

DIN 2448’e göre üretilen borularda  

k= 0,70 olarak alınabilir.

API 5L için ise    

GrA ve GrB kalitelerinde

k=0,60

X42 – X80 kalitelerinde

k=0,60 (Dış Çap < 5 9/16 inç)
k= 0,75 (6 5/8 < Dış
k= 0,85 (10 ¾ < Dış Çap < 18 inç)
k= 0,90 (Dış Çap > 20 inç)

s’nin belirlenmesi;

Akma gerilmesi değeri olan s’nin tespitinde sık karşılaşılan bazı kaliteler için aşağıdaki değerleri kullanınız.

St 37    için,    235 MPa
St 44     için,    275 MPa
St 52    için,     355 Mpa
Gr B     için,     240 Mpa

Boruların ağırlık hesabı kesit ve yoğunluklarından yola çıkarak yapılmaktadır. Fakat bu uzun hesap yöntemi yerine ilgili sadeleştirmelerin yapıldığı aşağıdaki formül ile borunun 1 metresinin ağırlığını hesaplayabilirsiniz.

A: Borunun metre ağırlığı

D: Dış çap

e: Et kalınlığı              A = (D-e) *e*0,02464

Burada unutulmaması gereken unsur bu hesabın teorik ağırlığı vereceğidir. Bilindiği gibi sıcak hadde borular için uluslararası normlar et kalınlığında (+/-) %9 -17,5 arasında değişen toleranslara müsaade etmektedir. Bu sınırlar dahilinde et kalınlığı değişim gösteren bir borunun gerçek kilosu da doğru orantılı olarak sapacaktır.